Η μοτοσικλέτα

Κατοχή. Κάπου στην Αιτωλοακαρνανία. Κάποια νύχτα, μια ομάδα αντάρτες περπατούσε αθόρυβα για να φτάσει σε καταφύγιο. Απόλυτη ησυχία τριγύρω και μεταξύ τους ούτε ψίθυρος για να μην προδοθούν. Ξάφνου, ένας τους αλαφιάστηκε. Άκουσε θόρυβο μοτοσικλέτας. «Γερμανοί!», σκέφτηκε. Σε λίγο άκουσαν κι οι άλλοι ίδιο θόρυβο. Κάποιος έβαλε το αυτί του στο χώμα και σιγουρεύτηκε. Κοιτάχτηκαν με αγωνία. «Γερμανική μοτοσικλέτα έρχεται». Συνέχισαν τον δρόμο τους καρδιοχτυπώντας και ο ήχος της μηχανής τους ακολουθούσε. Η μηχανή όμως δεν φαινόταν. Ξαναστάθηκαν. Ο ήχος στάθηκε κι αυτός.
Μια φουκαριάρα γάτα, ευχαριστημένη που βρήκε ανθρώπους, τους είχε πάρει από πίσω και γουργούριζε.
Αναστέναξαν ανακουφισμένοι και της πέταξαν πέτρες να τη διώξουν.

---

Η φωτογραφία είναι από την ομάδα του fb Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου, Aetolia Acarnania tempus και δείχνει γερμανούς μοτοσικλετιστές στις στροφές στα Ρέτσινα, κοντά στην Αγριλιά, στον δρόμο για το Μεσολόγγι, τον Απρίλιο του 1941. Στο βάθος δεξιά είναι η Βαράσοβα.

Τετάρτη 7 Οκτώβρη 2020 – Η μέρα που η Ελλάδα καταδίκασε τον ναζισμό

Η εντυπωσιακή εικόνα του πρωτοσέλιδου της Αυγής, Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020.

Από τα μαύρα σύννεφα της πρώτης επίσκεψης του Γκέμπελς στον τόπο μας επί δικτατορίας του Μεταξά, από τον Εμφύλιο, τα σκληρά μετεμφυλιακά χρόνια, τον ΙΔΕΑ, το παρακράτος, τη χούντα, ως την εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής οι προδότες, οι δωσίλογοι, οι συνεργάτες των Γερμανών κέρδιζαν αναίσχυντα σε βάρος των έντιμων ανθρώπων και της Δημοκρατίας.
Μετά την απελευθέρωση δεν τιμωρήθηκαν.

Ελευθερία, 31-12-1950

Και όσοι τιμωρήθηκαν ήταν σαν να μην τιμωρήθηκαν, αφού σε λίγο καιρό, τους χαρίστηκαν οι ποινές και αποδόθηκαν στην κοινωνία καθαροί. Τα πιστεύω τους συνοψίζονται στη φράση που απεύθυνε, μέσα στο δικαστήριο, οργίλος ο συνήγορος του αρχιδολοφόνου Λάμπου και των βασανιστών της Ειδικής, προς τον πατέρα ενός δολοφονημένου νέου: «Η μεγίστη πλειοψηφία των Ελλήνων ευγνωμονεί βαθέως τους γερμανούς, τα τάγματα ασφαλείας και την Ειδικήν δια τα μπλόκα και τας εκτελέσεις».

Ριζοσπάστης, 28-10-1945

Το Σουφλί και το μετάξι

Το Σουφλί ήταν ένα χωριό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, που ανήκε στο βιλαέτι της Αδριανούπολης. Πότε ακριβώς δημιουργήθηκε δεν γνωρίζουμε, γιατί δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή της ιστορίας του. Υποθέτουμε ότι ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα. Η πρώτη αναφορά που γίνεται σε αυτό είναι από τον Εβλιγιά Τσελεμπί το 1667. Αναφέρει μόνον το όνομα του χωριού, αλλά η πληροφορία του είναι πολύτιμη, γιατί τουλάχιστον μαθαίνουμε ότι το 1667 το Σουφλί, Σοφουλού (Sofulu) στα τούρκικα, υπήρχε.

• 

Το Σουφλί και ο Έβρος, ανυπόγραφο έργο ντόπιου ζωγράφου, δεκαετία ’30. Ιδιωτική συλλογή.

Η χαμένη ιστορία
Όταν ο Σταμ. Σταμ. επισκέφθηκε το Σουφλί, τον Ιούνιο του 1936, παραξενεύτηκε από τις ονομασίες που είχαν δώσει οι Σουφλιώτες σε δρόμους και συνοικίες, όπως Λέκκα, Κακοσουλίου. Ρώτησε «τον σοφόν φίλον και πολιτευτή του τόπου κ. Κωνσταντίνον Κουρτίδην, ιατρόν, άλλοτε γερουσιαστήν και υπουργόν και πάντοτε φιλόλογον και συγγραφέα», αλλά εκείνος δεν ήξερε να του απαντήσει.
«Είναι δηλωτικόν της ηπειρωτικής των Σουφλιωτών καταγωγής;» αναρωτιέται ο Σταμ. Σταμ. «Περίεργο μ’ αυτή την πόλη που ζητάει την ιστορία της, που δεν είναι μακρινή και δεν τη βρίσκει πουθενά. Το Σουφλί δεν είναι πόλις και πολύ παλαιά. Ούτε έχει ιστορία που ν’ ακουμπάει στην αρχαιότητα. Πώς έχασε τη σύγχρονή του; Πρώτα ήταν χωριό. Εδώ και εξήντα χρόνια με τον σιδηρόδρομο που πέρασε από εκεί αναδείχθηκε σε πόλη. Και σαν έγινε πλέον πόλις, λησμόνησε το παρελθόν».

Χρίστος Τσιγγιρίδης – ο πρωτοπόρος οραματιστής που ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη τον πρώτο ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό

Η διαδρομή της ελληνικής ραδιοφωνίας έχει αφετηρία της τη Θεσσαλονίκη, την ιδιωτική πρωτοβουλία και το όραμα του ανθρώπου που έφτιαξε τον πρώτο ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό.
Τον καιρό που οι βελόνες των λιγοστών αθηναϊκών ραδιοφώνων έπιαναν μόνον ξένους σταθμούς, η Θεσσαλονίκη άκουγε τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Θεσσαλονίκης, που ίδρυσε ο Χρίστος Τσιγγιρίδης.

Από την Ανατολική Ρωμυλία στη Γερμανία και κατόπιν στην Ελλάδα
Ο Χρίστος Τσιγγιρίδης γεννήθηκε το 1877 στη Φιλιππούπολη από πλούσιους Έλληνες γονείς. Ξέσπασε το Μακεδονικό, πέθανε ο πατέρας, τα οικονομικά στένεψαν και στις αρχές του 20ου αιώνα η οικογένεια κατέφυγε στη Γερμανία. Στη Στουτγάρδη δημιούργησε μια κερδοφόρα επιχείρηση, που επέτρεψε στον Χρίστο να συνεχίσει στις σπουδές του στο εκεί Πολυτεχνείο. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός, δημιούργησε δική του οικογένεια και το 1918 ήρθε στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στη Λάρισα, όπου ανέλαβε τη Διεύθυνση της Εταιρείας Ηλεκτροφωτισμού και Ύδρευσης. Το όνειρό του να ιδρύσει ραδιοφωνικό σταθμό τον οδήγησε στη Θεσσαλονίκη.

Η μάχη της Ηλεκτρικής

Το εργοστάσιο  της Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών-Πειραιώς – ΠΑΟΥΕΡ στο Κερατσίνι. Φωτο από rizospastis.gr.

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 κατέβηκε η γερμανική σημαία από την Ακρόπολη. Η γαλανόλευκη κυμάτιζε στους δρόμους και στα σπίτια. Η Αθήνα ανάσαινε ελεύθερη. Ο λαός πανηγύριζε την απελευθέρωση.
Οι γερμανοί ξεκουμπίζονταν επιτέλους από τον τόπο μας, όμως είχαν βάλει σ’ εφαρμογή το σχέδιο καταστροφής υποδομών. Υποχωρούσαν και ανατίναζαν.
Τη νύχτα της Παρασκευής προς 13 Οκτωβρίου, το τμήμα ανατινάξεων του Μηχανικού των Ες-Ες, ανατίναξε τις εγκαταστάσεις της Shell στο Πέραμα. Χωρίς χρονοτριβή κατευθύνθηκε προς το Κερατσίνι, για να καταστρέψει το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής, το οποίο τροφοδοτούσε με ρεύμα ολόκληρο το λεκανοπέδιο. Στη συνέχεια θα προχωρούσε και σε άλλες καταστροφές.

Κατοχή – σκηνή σε πειραιώτικο δρόμο

Κατοχή, ο φοβερός χειμώνας του 1941-1942. Πειραιάς, στη γωνία Γεωργίου Α΄ και Πραξιτέλους.

Σ’ αυτή τη φωτογραφία, που δεν φαίνεται κανένα πρόσωπο και καμία έκφραση –ακόμα και το κεφάλι της γυναίκας και του παιδιού είναι κρυμμένα– αποτυπώνεται όλη η δυστυχία.
Η γυναίκα γονατισμένη ψάχνει στα σκουπίδια, μήπως βρει κάτι φαγώσιμο. Τα πόδια του αγοριού είναι λεπτά σαν καλάμια. Ο άντρας, πίσω από το αγόρι, είναι ξυπόλητος μέσα στο καταχείμωνο. Η ουρά του σκύλου είναι κάτω απ’ τα σκέλια, δείγμα του φόβου του.
Μαύρη Κατοχή!

Σάββατο 25 Μαρτίου του 1933, η μέρα που κυμάτισε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό

 

Στις 8.30 το πρωί της 25ης Μαρτίου 1933, (άραγε τυχαία η επιλογή της ημερομηνίας;) συγκεντρώθηκαν στη γερμανική πρεσβεία τα 200 μέλη της γερμανικής παροικίας της Αθήνας, για να πάρουν μέρος στην τελετή έπαρσης της καινούργιας σημαίας. Ο αρχηγός της ναζιστικής αποστολής, που ήρθε γι’ αυτό τον σκοπό από τη Γερμανία, παρέδωσε στον πρεσβευτή την παλιά αυτοκρατορική σημαία, καθώς και την καινούργια με τον αγκυλωτό σταυρό. Οι δύο αυτές σημαίες, σύμφωνα με διάταγμα του νέου καγκελάριου, του Χίτλερ, θα αντικαθιστούσαν προσωρινά την παλιά δημοκρατική, μέχρι να αποφασιστεί ποια από τις δύο θα καθιερωνόταν ως εθνική σημαία. Ο πρεσβευτής Άιζενλορ ανάρτησε και τις δύο στον εξώστη του μεγάρου, ενώ οι συγκεντρωμένοι επευφημούσαν ζωηρά και έψαλλαν τον γερμανικό εθνικό ύμνο.

---

Τη νύχτα 24 προς 25 Μαρτίου 1933 βγήκαν οι κομμουνιστές και έγραψαν με κόκκινη μπογιά συνθήματα «Κάτω ο πόλεμος»

Ο μπακαλιάρος και η παρέα του

Μπακαλιάρος ήταν το παρατσούκλι που κόλλησαν στον Μεταξά, όταν το ’σκασε στην Ιταλία, κρυμμένος σ’ ένα νορβηγικό φορτηγό, που μετέφερε μπακαλιάρους. Αυτό το έχουμε ξαναπεί. Αργότερα που έγινε εθνικός κυβερνήτης, έστελνε αξιωματούχους του στη Γερμανία για ειδική εκπαίδευση στην γκεστάπο (μάλιστα, στη γκεστάπο!) και ο ίδιος προσωπικώς δεξιώθηκε τον Γκέμπελς και τις δύο φορές που αυτό το απόπλυμα ήρθε στον τόπο μας. Και αυτό το έχουμε ξαναπεί.

Σεπτέμβριος 1936.

Αυτό που δεν έχουμε ξαναπεί αφορά τη χαμογελαστή συντροφιά της παραπάνω φωτογραφίας. Δεξιά είναι ο Μεταξάς και δίπλα του το ζεύγος Γκέμπελς. Ο ψηλός, πίσω, με το μουστάκι και το φριζέ μαλλί είναι ο Κώστας Κοτζιάς, υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης επί δικτατορίας Μεταξά. Πριν καταλάβει αυτό το αξίωμα, είχε χρηματίσει δήμαρχος Αθηναίων.
Ο Κοτζιάς ήταν φιλοβασιλικός, αντικομμουνιστής, υπήρξε θαυμαστής του φασισμού,  υποστηρικτής του ναζισμού, είχε αναπτύξει προσωπικές σχέσεις με εθνικοσοσιαλιστές και συνδεόταν δια προσωπικής φιλίας με τον Γκέμπελς. Την περίοδο της μαύρης Κατοχής την πέρασε στην Αμερική.
«Χαίρε που στρίψανε με ζούλα και πήγανε στην Αμερική» ♫ που λέει και το τραγούδι για τη φυλακή της Παλιάς Στρατώνας. Το θυμήθηκα παρεμπιπτόντως, η Παλιά Στρατώνα δεν έχει σχέση με το θέμα μας.

Ο Κοτζιάς υποδέχεται τον Γκέμπελς στο αεροδρόμιο Τατοΐου.

Μετά την Απελευθέρωση, ο Κοτζιάς επέστρεψε. Εκλέχτηκε βουλευτής και ξαναβγήκε δήμαρχος, αλλά πέθανε ξαφνικά λίγους μήνες μετά, το 1951. Από τότε και επί 26 χρόνια, η Αθήνα τον τιμούσε έχοντας δώσει το όνομά του στην κεντρική πλατεία, η οποία από το 1977 έχει μετονομαστεί σε πλατεία Εθνικής Αντίστασης.

Η Θέμις ψάχνει στέγη – το μέγαρο και τα μεγαλόπνοα σχέδια, η μετακόμιση, η ταλαιπωρία και η επιστροφή

Στις αρχές της δεκαετίας του ’30, ήρθε στην επιφάνεια το ζήτημα της στέγασης των δικαστηρίων. Το κτίριο του Πρωτοδικείου στις οδούς Σανταρόζα-Σταδίου-Αρσάκη, ταλαιπωρημένο από τη μεγάλη χρήση και εντελώς ασυντήρητο, είχε γίνει σαράβαλο.
Η κυβέρνηση Βενιζέλου αποφάσισε να χτίσει νέο δικαστικό μέγαρο. Λεφτά δεν είχε, αλλά αυτό δεν φάνηκε να μπαίνει εμπόδιο στο όραμά της. Αποφάσισε να κατεδαφίσει το κτίριο Βάιλερ, το παλιό Στρατιωτικό Νοσοκομείο στου Μακρυγιάννη, και να ανεγείρει εκεί το νέο δικαστικό μέγαρο· κι επειδή ο χώρος δεν θα έφτανε, θα γίνονταν απαλλοτριώσεις των γύρω οικοπέδων. Μόνον η δαπάνη των απαλλοτριώσεων έφτανε τα 15 εκατομμύρια.
Η απόφαση αυτή, που πάρθηκε χωρίς ιδιαίτερη μελέτη και σχεδιασμό και χωρίς οι αρμόδιοι να συμβουλευτούν ή έστω να λάβουν υπόψη τούς άμεσα ενδιαφερόμενους, τους δικηγόρους, θα δημιουργούσε, εκτός των άλλων, απίστευτες ανακατατάξεις, μια και όλα τα δικηγορικά γραφεία και οι διάφορες υπηρεσίες βρίσκονταν στο κέντρο της πόλης.
Επίσης καταδίκαζε σε κατεδάφιση δύο ιστορικά κτίρια: το κτίριο του Πρωτοδικείου, το οποίο στεγαζόταν στο κτίριο του παλιού Βασιλικού Τυπογραφείου-Λιθογραφείου, που χτίστηκε το 1835, και το συνομήλικό του κτίριο Βάιλερ, το παλιό Στρατιωτικό Νοσοκομείο και πρώτο νοσοκομείο της Αθήνας, που σήμερα στεγάζει το Κέντρο Μελετών Ακροπόλεως.
Το έχουμε ξαναπεί ότι οι νεοέλληνες απαξιώνουν την παλαιότητα στο όνομα αυτού που αποκαλούν εκσυγχρονισμό και πρόοδο, όπως οι μετεπαναστατικοί πρόγονοί μας την περιφρονούσαν μπροστά στην αρχαιοπληξία. Όσο για το συμφέρον, αυτό σπανίως περιφρονείται.

Στο νέο δικαστικό μέγαρο θα στεγάζονταν όλα τα δικαστήρια της πρωτεύουσας, Ειρηνοδικείο, Πρωτοδικείο, Εφετείο, Άρειος Πάγος. Θα μεταφερόταν επίσης το Υποθηκοφυλάκιο, θα στεγαζόταν το τμήμα Μεταγωγών και θα φτιάχνονταν κρατητήρια και μικρές φυλακές, για να μη μεταφέρονται οι υπόδικοι σε κάθε διακοπή της δίκης τους πίσω στο σωφρονιστικό κατάστημα. Και όλα αυτά θα γίνονταν μέσα σε τέσσερα χρόνια!

Η Τελεφούνκεν, ο Μέρκελ, ο Γκέμπελς και το δίκτυο κατασκόπων

Η Τελεφούνκεν, του εν πολλαίς αμαρτίαις γηράσαντος γερμανικού συγκροτήματος AEG-Telefunken-Siemens, αρχίζοντας από την πρωτοχρονιά του 1937, κυκλοφόρησε μία σειρά διαφημίσεων των ραδιοφώνων Τελεφούνκεν, που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Ακρόπολις. Η πρωτοτυπία τους, για την εποχή, ήταν ότι πρωταγωνιστούσε ένα κεντρικό πρόσωπο, ο λάτρης της μουσικής και του ραδιοφώνου κύριος Φίλος Φιλόμουσος.