Τα νερά του Καϊμακτσαλάν

Τον Ιούλιο του 1936 ο Σταμ. Σταμ. ανέβηκε στην κορυφή του Καϊμακτσαλάν, στο παράξενο εκκλησάκι που οικοδομήθηκε από υλικά του πολέμου: τσιμέντα, σιδερόβεργες, συρματοπλέγματα, κάλυκες οβίδων, λόγχες, κράνη κ.λπ., για να παρευρεθεί στην ετήσια γιορτή στη μνήμη των Σέρβων πεσόντων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μας έδωσε μια σειρά χρονογραφήματα με πληροφορίες και σκίτσα, για τη σερβική γιορτή (ΕΔΩ) και για τους Σαρακατσάνους του Καϊμακτσαλάν (ΕΔΩ). Στο χρονογράφημά του για τις πηγές του βουνού βασίζεται το παρακάτω άρθρο.

Ο ναός, που είδαμε πιο πάνω σε σκίτσο του Σταμ. Σταμ., είναι αφιερωμένος στον προφήτη Ηλία.
Στο Καϊμακτσαλάν το καλοκαίρι κρατάει λίγο και ο χειμώνας αρχίζει νωρίς με δυνατούς ανέμους, βαριές ομίχλες, καταιγίδες και χιονοθύελλες. Η κορυφή του βουνού δεν ησυχάζει ποτέ. Το εκκλησάκι, σκεπασμένο με πάγο, αποκτάει μια απόκοσμη ομορφιά.

Στο Καϊμακτσαλάν η άνοιξη μπαίνει στο τέλος Ιουλίου
Στα απάγγεια του Καϊμακτσαλάν το χιόνι δεν έχει λυώσει. Ο Ιούλιος πλησιάζει στο τέλος του και μοιάζει σαν να μπήκε μόλις η άνοιξη. Η γη στολίζεται με χρώματα και ανθίζουν οι μενεξέδες. Στο χωριό Ρόντοβο (σήμερα Κορυφή Αλμωπίας), που είναι κάτω από τη βορινή κορφή του βουνού, τα στάχυα είναι καταπράσινα, ενώ στους κάμπους θέρισαν κι αλώνισαν κι έχουν ήδη αρχίσει να τρώνε ψωμί.
Ανεβαίνοντας στο βουνό οι μενεξέδες δεν είναι μοβ, είναι κίτρινοι, χρυσοκίτρινοι σαν σταλαγματιές φως μέσα στα κύματα της παχιάς πρασινάδας. Και η πρασινάδα αυτή, ένα περίεργο χορτάρι, σαν μακριές κλωστές, ποώδες, σφιχτό, πυκνό, καταπράσινο, υγρό και γυαλιστερό και κατακεντημένο από άνθη. Άνθη πρωτοφανή και περίεργα.

Ξένοι βοτανολόγοι μελέτησαν τη χλωρίδα του βουνού, μοναδική σε πλούτο, ποικιλία και σπουδαιότητα. Αλλά και οι δικοί μας…
Και οι δικοί μας; Οι δικοί μας, τι; Γραφείο, πρωτόκολλο, εγκύκλιοι, θεωρία και περίπατο στο Ζάππειο.
Οι δικοί μας όχι, τουλάχιστον στα χρόνια του Σταμ. Σταμ.

Διαβάστε τη συνέχεια

Σερβική γιορτή στην κορυφή του Καϊμακτσαλάν

Τον Ιούλιο του 1936 ο Σταμ. Σταμ., με μία συντροφιά Εδεσσαίων, ανέβηκε στην κορυφή του Καϊμακτσαλάν, για να πάρει μέρος στην ετήσια γιορτή στη μνήμη των Σέρβων πεσόντων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Για τη διανυκτέρευση της συντροφιάς στις σαρακατσάνικες καλύβες μιλήσαμε ήδη. Ας παρακολουθήσουμε τη συνέχεια στην κορυφή του πανύψηλου βουνού μέσα από κείμενα και σκίτσα του Σταμ. Σταμ.

Επάνω εις την υψηλοτέραν κορυφήν του Καϊμάκ-Τσαλάν και επί ελληνικού εδάφους, κατόπιν αδείας, οι Σέρβοι, μετά το τέλος του Ευρωπαϊκού Πολέμου, ήγειραν ένα μικρόν εις χωρητικότητα, μεγάλον όμως εις έννοιαν, ναόν με τρούλον αιχμηρόν, γοτθικόν υψιπετή, ο οποίος φαίνεται από μέγα μέρος της Δυτικής Μακεδονίας. Το ναΐδριον αυτό εκτίσθη εις ανάμνησιν των μεγάλων μαχών που εδόθησαν εκεί μεταξύ Σέρβων και Βουλγάρων και προς δόξαν της τελειωτικής νίκης των Σέρβων, απωθησάντων τους Βουλγάρους εις το Ντομπροπόλιε και τα άλλα υψηλά βουνά, τα υπέρθεν της Καράτζοβας, της Αλμωπίας της σημερινής.

Ο ναός αυτός οικοδομήθηκε ως επί το πλείστον από υλικά του πολέμου, άχρηστα πλέον, τσιμέντα, συρματοπλέγματα, κάλυκας οβίδων, ράβδους σιδηράς κλπ.
Και αυτό ακόμη το βιβλίον της ειρήνης και της αγάπης «του σύμπαντος κόσμου», το Άγιον Ευαγγέλιον, ήτο επενδεδυμένον με τον χρυσίζοντα μπρούντζον κάλυκος οβίδος τεραστίας.

Διαβάστε τη συνέχεια

Στο Καϊμακτσαλάν, στις σαρακατσάνικες καλύβες

Τον Ιούλιο του 1936 ο Σταμ. Σταμ., μαζί με μία συντροφιά Εδεσσαίων, ανέβηκε στην κορυφή του Καϊμακτσαλάν, για να πάρει μέρος στην ετήσια γιορτή στη μνήμη των Σέρβων πεσόντων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Για τη γιορτή και για τον σερβικό ναό στην ψηλότερη κορυφή του Καϊμακτσαλάν μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ. Προς το παρόν ας σταματήσουμε μαζί με τη συντροφιά του στα σαρακατσανέικα καλύβια.

Το Καϊμακτσαλάν είναι το δεύτερο μετά τον Όλυμπο ψηλότερο βουνό της Μακεδονίας, με υψόμετρο 2524 μέτρα. Στα σύνορα της Ελλάδας με τη Σερβία. Τον περισσότερο καιρό είναι σκεπασμένο με χιόνια. «Βασίλειο ληστών, θηρίων, χιονιών και κεραυνών, κομιτατζήδων, καταιγίδων, ερημιάς, ανέμων δυνατών, αρκουδόσκυλων και Σαρακατσαναίων το Καϊμάκ-Τσαλάν». Έτσι το περιγράφει ο Σταμ. Σταμ. και δίνει την πληροφορία ότι το όνομα είναι τούρκικο και σημαίνει «κλέφτης του καϊμακιού». Οι Τούρκοι έλεγαν ότι από το πολύ κρύο που κάνει εκεί πάνω χειμώνα-καλοκαίρι, το καϊμάκι κόβεται και χάνεται σαν να το κλέβει κάποιος. Οι Σαρακατσαναίοι διαφωνούσαν με την εξήγηση των Τούρκων, αλλά παραδέχονταν ότι ούτε αυτοί μπόρεσαν ποτέ να κάνουν καϊμάκι. Βούτυρο μονάχα.