Ιατρομεσίτες

Κάποια ωραία πρωία του 1937 παρουσιάστηκε σύσσωμο το διοικητικό συμβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στον εισαγγελέα και του ζήτησε να επέμβει, ώστε να μπει τέλος στην παράνομη δράση των ιατρομεσιτών. Ο εισαγγελέας στο παρελθόν είχε ασκήσει ποινικές διώξεις σε κάμποσους απ’ αυτούς τους αετονύχηδες, αλλά το τέρας είχε πολλά κεφάλια.
Περίπου το 80% των άρρωστων από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας, που κατέφευγαν στη Θεσσαλονίκη για να βρουν τη γιατρειά τους, έπεφτε στα χέρια αυτών των παράσιτων. Οι ιατρομεσίτες είχαν τα πόστα τους στον σιδηροδρομικό σταθμό και στα πρακτορεία των υπεραστικών λεωφορείων.

Ο πρόεδρος της Δεξαμενής

Λεγόταν Στέφανος Εμμανουήλ. Τον είχαν ανακηρύξει δια βοής πρόεδρο της Δεξαμενής – της Δεξαμενής που συγκέντρωνε μεγάλα ονόματα της πνευματικής ζωής του τόπου: Παπαδιαμάντη, Γαβριηλίδη, Βλαχογιάννη, Κονδυλάκη. Τους γνώριζε όλους και όλη η Δεξαμενή τον γνώριζε. Από γράμματα δεν ήξερε πολλά, αλλά αγαπούσε τη φιλολογία και η μεγάλη του ευχαρίστηση ήταν να βρίσκεται κοντά στους ανθρώπους του πνεύματος.
Τα βράδια που η Δεξαμενή είχε μεγάλη κίνηση και φασαρία, και ο Παπαδιαμάντης ήθελε να γράψει, ο πρόεδρος φώναζε στις παρέες:
— Να σιγήσουν οι όχλοι, είπα! Ο κύριος Αλέξανδρος γράφει!
Και γινόταν ησυχία, γιατί ήταν ο πρόεδρος και όλοι πειθαρχούσαν στις εντολές του.

Ο Μίμης και η Οβομαλτίνη

1937

Ο Μίμης είναι αδύνατος σαν μακαρόνι και η μαμά ανησυχεί. Ο μπαμπάς συμπαραστέκεται, χωρίς ν’ αναλαμβάνει καμία πρωτοβουλία, και είναι ο μόνος που δεν έχει όνομα. Να σου εμφανίζεται η πλούσια θεία Ευτέρπη, με φασαμέν, ρενάρ, αμαξάρα και σοφέρ, τα λέει έξω απ’ τα δόντια για το χάλι του παιδιού και την ανικανότητα των γονιών και αποχωρεί. Γκρινιάρα ξεγκρινιάρα, η θεία έχει δίκιο και η μαμά αποφασίζει να ζητήσει υπεύθυνη γνώμη. Φοράει καπέλο, παλτό με γούνινο γιακά, πηγαίνει στη γιατρίνα και μαθαίνει ότι η Οβομαλτίνη θα κάνει τον Μίμη από μακαρόνι κανελόνι. Ο Μίμης παίρνει βάρος και η θεία Ευτέρπη δεν πιστεύει στα μάτια της.

Μαρίκα Καναροπούλου – το Μαρικάκι η Τουρκαλίτσα

Στο άρθρο για τον Έλατο τον ξακουστό, ανέφερα ότι στο πάλκο του τραγούδησε η Μαρίκα η Τουρκαλίτσα. Κάποιος υποχρεωτικός αναγνώστης με πληροφόρησε ότι πρόκειται για τη Μαρίκα Καναροπούλου. Μου έστειλε μάλιστα και τον σχετικό σύνδεσμο του ρεμπέτικου φόρουμ. Εκεί είδα ότι πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή της. Κι ακόμα πως κάποιος μεγάλος θαυμαστής της φωνής της αναζητά πληροφορίες – ένας παλιός γνώριμος, όχι μόνον δικός μου, αλλά και πολλών από μας, από τις εκπομπές του στην τηλεόραση. Ο Κώστας Λαδόπουλος.

Όταν οι πληροφορίες είναι ελάχιστες και η παραμικρή πληροφορία είναι πολύτιμη. Από τα αποκόμματα εφημερίδων που έχω συγκεντρώσει, προκύπτει ότι το Μαρικάκι τραγουδούσε στον Έλατο την περίοδο 1939-1940. Μάλιστα, έκανε έναρξη στις 20 Νοεμβρίου 1939.

19 Νοεμβρίου 1939

Απαγωγές κοριτσιών για εξισλαμισμό από άρθρα εφημερίδων της παλιάς Θεσσαλονίκης – Πώς γινόταν ο εξισλαμισμός – Η ξεχωριστή περίπτωση της Κυράννας

Οι μουσουλμάνοι, ακόμα και μετά τον εκσυγχρονισμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δεν σταμάτησαν να αρπάζουν κορίτσια για να τα εξισλαμίσουν με τη βία. Πολλές φορές τα κίνητρα ήταν ερωτικά. Πάντως, η προσχώρηση ενός χριστιανού στον ισλαμισμό αποτελούσε μεγάλο γεγονός της θρησκευτικής ζωής των μουσουλμάνων –αληθινή νίκη.
Ο απαγωγέας, αφού άρπαζε την κοπέλα, κάλυπτε το κεφάλι της με μουσουλμανική μαντίλα και τη μετέφερε στον τόπο όπου θα γινόταν ο εξισλαμισμός.
Οι γονείς κι οι συγγενείς φυσικά αναζητούσαν τα κορίτσια τους, απευθύνονταν στις αρχές και πολλές φορές κατόρθωναν να τα πάρουν πίσω – συνήθως με την παρέμβαση κάποιου αξιοσέβαστου προσώπου, όπως του μητροπολίτη. Μα και τότε, δεν ήταν λίγες οι φορές που η κοπέλα δεν πρόφταινε να γυρίσει στο σπίτι της. Ήταν θέμα τιμής για τον απαγωγέα να την αρπάξει ξανά.
Ο βαθμός επιτυχίας των προσπαθειών της οικογένειας ήταν αντιστρόφως ανάλογος της κοινωνικής και οικονομικής επιφάνειας του απαγωγέα. Με άλλα λόγια, όσο πιο ψηλά στεκόταν ο απαγωγέας, τόσο λιγότερες πιθανότητες είχε η κοπέλα να ξαναδεί το σπίτι της. Οι δράστες πολύ σπάνια τιμωρούνταν.

Ο Μεβλεβίδες, οι Αέρηδες και ο Έλγιν

Οι Αέρηδες, το Ωρολόγιο του Κυρρήστου, τον καιρό της τουρκοκρατίας ήταν τεκές του τάγματος των Μεβλεβίδων, των στροβιλιζόμενων δερβίσηδων. Τον καιρό που κατέφθαναν διάφοροι αρχαιολάτρες εξ Εσπερίας και καταλήστευαν τις ελληνικές αρχαιότητες, οι Μεβλεβίδες δερβίσηδες προστάτευαν το μνημείο ως ιερό χώρο. Χάρη στην παρουσία τους ματαιώθηκε το σχέδιο του Έλγιν, που ήταν να αρπάξει ολόκληρο το μνημείο και να το μεταφέρει στην Αγγλία.

«Τον ερχομό σου πάντα περιμένω»

Λαύριο, μνημείο Μακρονήσου. «Είναι η μάνα, η αδελφή, η σύζυγος, η μνηστή, του Μακρονησιώτη κρατούμενου, που ατενίζει το νησί».

Πέρασε από τη λογοκρισία σαν ερωτικό τραγούδι. Στην πραγματικότητα μιλάει για την αναμονή της επιστροφής του πολιτικού κρατούμενου.
Τους δρόμους που ερχόσουνα κοιτάζω,
τις ώρες που διαβαίνουνε μετρώ,
του γυρισμού τις μέρες λογαριάζω,
αγάπη μου γλυκιά, σε καρτερώ.

Ο Άγιος Ελευθέριος πλάι στη Μητρόπολη

Παλιά, όταν έβλεπαν κάποιον ψηλό μαζί με κάποιον κοντό… ή για να το πω πολιτικώς ορθά: Παλιά, όταν έβλεπαν ένα κάθετα προικισμένο άτομο μαζί με κάποιο άνισα προικισμένο σε κάθετο άξονα άτομο, έλεγαν «Είναι σαν τη Μητρόπολη με τον Άγιο Ελευθέριο». Αυτή η φωτογραφία του 1880 δείχνει πολύ καθαρά την αντίθεση ανάμεσα στους δύο ναούς.

Ο Άγιος Ελευθέριος χτίστηκε τον 12ο αιώνα και είναι κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από τα μάρμαρα διάφορων μνημείων. Οικοδομήθηκε στο σημείο όπου βρισκόταν ο αρχαίος ναός της Ειλείθυιας, της θεάς που βοηθούσε τις γυναίκες στη δύσκολη ώρα του τοκετού.