Παρ’ όλη τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος για την πραγματοποίηση του «εθνικού» πανηγυριού, παρ’ όλους τους στολισμούς των δρόμων και των κτιρίων, παρ’ όλα τα τεράστια πανό με τετραυγουστιανά συνθήματα σε τοίχους και σε μάντρες, παρ’ όλα τα εμβλήματα, τα λάβαρα, τα διπλά τσεκούρια, τις παρελάσεις, τις αντιπροσωπείες απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας, τους εθνικούς χορούς, τις εθνικές φορεσιές, τους μαυροντυμένους φαλαγγίτες, τις μαυροντυμένες φαλαγγίτισσες, τις ουρανομήκεις ζητωκραυγές, τα πυροτεχνήματα, τις λαμπαδηφορίες, τα παλαμάκια, το τιγκαρισμένο Στάδιο, το φανατισμένο πόπολο, τον φασιστικό χαιρετισμό και τον «εθνικό» κυβερνήτη φουσκωτό καμαρωτό, κάτι θα έλειπε από τον εορτασμό της 4ης Αυγούστου του 1938.
Τι; Ένας ύμνος.
Το κενό καλύφθηκε. Και ιδού!
Στο Στάδιο, στις 4 Αυγούστου 1938, επίσημοι και κοινό, σε στάση προσοχής, άκουσαν τον ύμνο της 4ης Αυγούστου.
Ας δούμε τι προηγήθηκε.
3 Ιουλίου 1938
Ο Τ.Μ. έγραψε τους στίχους του ύμνου και ο αρχιμουσικός του πολεμικού ναυτικού Γεράσιμος Φρεν τους επένδυσε με τη μουσική του σύνθεση. Η επιτροπή εορτασμού της 4ης Αυγούστου βράβευσε το έργο. Οι στίχοι δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες και στις 3 ή 4 Ιουλίου του 1938 ο ύμνος μεταδόθηκε για πρώτη φορά από το ραδιόφωνο.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών είχε εγκαινιαστεί δυο μήνες νωρίτερα, τον Μάιο. Ιδρύθηκε από τον ευνοούμενο του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου Ιωάννη Βουλπιώτη, που από τη Γερμανία όπου διατηρούσε άριστες σχέσεις με το ναζιστικό καθεστώς, ήρθε στην Ελλάδα ως γενικός πληρεξούσιος της Ζίμενς και της Τελεφούνκεν. Ο Βουλπιώτης δημιούργησε την ΤΕΛΕΠΟΛ Α.Ε., τη γενική αντιπροσωπεία των ραδιοφώνων Τελεφούνκεν, και ανέθεσε τη διεύθυνσή της στον Ρολφ Μέρκελ, του οποίου η πραγματική αποστολή ήταν να οργανώσει δίκτυο κατασκοπείας.
Φεβρουάριος 1938
Περισσότερα για την Τελεφούνκεν, τον Μέρκελ και τον Γκέμπελς μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.
Η εμβέλεια του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών δεν ήταν μεγάλη, αλλά τυπώθηκαν παρτιτούρες που μοιράστηκαν σε όλη την Ελλάδα, από Κρήτη μέχρι Έβρο. Οι μπάντες, οι δάσκαλοι και οι μαθητές των σχολείων της χώρας στρώθηκαν στις πρόβες, γιατί στις 4 Αυγούστου έπρεπε να είναι πανέτοιμοι για τον τοπικό εορτασμό. Οι εφημερίδες δημοσίευσαν την παρτιτούρα.
Τμήμα της παρτιτούρας που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες τον Ιούλιο του 1938. Ο στιχουργός αναφέρεται με το αρχικό γράμμα Μ.
Κάποιες εφημερίδες δημοσίευσαν μόνον τα αρχικά του στιχουργού, Τ.Μ. ή σκέτο Μ., και κάποιες άλλες δημοσίευσαν ολόκληρο το όνομα. Τίμος Μωραϊτίνης!
Ο Τίμος Μωραϊτίνης; Είναι δυνατόν;
Ακρόπολις, 3 Ιουλίου 1938
Ο Τίμος Μωραϊτίνης υπήρξε μορφή των ελληνικών γραμμάτων και υπηρέτησε με επιτυχία επί μισό αιώνα τη δημοσιογραφία, το θέατρο, το χρονογράφημα, την ποίηση, το μυθιστόρημα, την αθηναιογραφία, το διήγημα.
Μπορεί να μην ήταν αντίθετος στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου, αλλά από αυτό μέχρι στο σημείο να γίνει υμνητής του είναι μεγάλη η απόσταση και επειδή κάτι τέτοιο αποτελεί κηλίδα στο όνομά του, η οικογένειά του –η σύζυγός του Μαρία και κατόπιν ο γιος του– έδωσαν αγώνα για να την καθαρίσουν.
Αν το ποίημα γράφτηκε για την 4η Αυγούστου, υπάρχει ένα θέμα, γιατί τον Αύγουστο τα στάχυα είναι ήδη θερισμένα και αλωνισμένα. Άσε που η φύση ανθίζει την άνοιξη και όχι Αύγουστο μήνα. (Αυτή η ανακολουθία θυμίζει το τραγούδι της Αποκριάς του ’31, που έγραψε ο Χιλαδάκης, ο οποίος χειμωνιάτικα έβλεπε βαριές κληματαριές και ο Τζογές της Βραδυνής τον αποκάλεσε μετα-ποιητή και τον έκραξε για τις αρλούμπες των στίχων του).
Η οικογένεια υποστήριξε ότι το συγκεκριμένο ποίημα γράφτηκε, σε παλιότερο χρόνο, για την 25η Μαρτίου (σ’ αυτό συνηγορεί ο στίχος για τη γαλάζια μας σημαία που ξεδιπλώθηκε και πάλι) και ότι ο Τίμος Μωραϊτίνης έδωσε την άδεια σε ανθρώπους του καθεστώτος να το δημοσιεύσουν ως πατριωτικό ποίημα, εκείνοι όμως τον εξαπάτησαν, χρησιμοποιώντας το όπου και με όποιον τρόπο τους βόλευε.
• Για την «απρέπεια της 4ης Αυγούστου απέναντι στον Τίμο Μωραϊτίνη» ο Νίκος Σαραντάκος έχει γράψει «Μια τεταρταυγουστιανή απρέπεια», ένα ωραίο άρθρο που θα το βρείτε ΕΔΩ.
• Περισσότερα για τον Τίμο Μωραϊτίνη θα διαβάσετε ΕΔΩ, στην ιστοσελίδα μελέτης και παρουσίασης του έργου του.
Τα φασιστικά πανηγύρια, τις θρασύτητες και τις πονηριές οι έντιμοι αγωνιστές είδαν με αποστροφή να επαναλαμβάνονται, μετά τον Πόλεμο, το 1945, στον επίσημο εορτασμό της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, (παρελάσεις, λάβαρα, πίφερα, ξανά ο θούριος της 4ης Αυγούστου, εγκώμια για τον Γλίξμπουργκ και για τον Μεταξά που και καλά βροντοφώναξε ΟΧΙ, να κι ένα στέμμα να φιγουράρει πάνω από το Χ) και διαχώρισαν τη θέση τους.
HELLAS SPECIAL 