Ο Αρμάνδος Δελαπατρίδης, ο πληθωρικός αρχηγός του Κόμματος των Κυανολεύκων, που εκφωνούσε πολιτικούς λόγους στην πλατεία Συντάγματος και σχημάτιζε κυβερνήσεις στο φημισμένο καφενείο του Ζαχαράτου, ήταν μια ανεπανάληπτη φυσιογνωμία που έλαμψε στην Αθήνα του μεσοπολέμου. Δεν επρόκειτο για έναν γραφικό τύπο. Ήταν μια πνευματώδης, ζωντανή και διαρκής σάτιρα των εθνοσωτήρων της εποχής και των λαοσωτήριων πολιτικών τους.
Είναι απολαυστική η ιστορία για το πώς σατίρισε πανέξυπνα, σαν ζωντανή γελοιογραφία, το πραξικόπημα του Πλαστήρα και εξοικονόμησε επιδέξια ένα κατοστάρικο για «το μάσημα και την πλήρωση της κοιλίας» κάνοντας κατάληψη μόνος του στο υπουργείο Προνοίας. Όσο για οπαδούς; Όπου εμφανιζόταν έβρισκε πολλούς.
Για το υπουργείο έρωτος, την ίδρυση ψυχιατρείων, το δίφραγκο που του κατέβαλλαν οι υπουργοί του για την ορκωμοσία τους, αλλά και βιογραφικά στοιχεία του θα βρείτε ΕΔΩ.
Τα γεγονότα εκείνων των ημερών
Τη νύχτα των εκλογών της 5ης Μαρτίου 1933, όταν τα αποτελέσματα άρχισαν να δείχνουν καθαρά ήττα του Βενιζέλου και νίκη του Τσαλδάρη, ο Πλαστήρας αυτοανακηρύχτηκε δικτάτορας, εγκαταστάθηκε στο υπουργείο Στρατιωτικών κι έκανε πραξικόπημα. Ένοπλοι κατέλαβαν υπουργεία, δημόσια γραφεία και εγκαταστάσεις εφημερίδων. Η δικτατορία κράτησε 14 ώρες, δημιούργησε χάος και χύθηκε αίμα. Ο Πλαστήρας, γνωστός από τους Βαλκανικούς ως Μαύρος Καβαλάρης, κατέληξε να το σκάσει από τα κεραμίδια, οπότε του κόλλησαν το παρατσούκλι Μαύρος Γάτος. Στις 6 Μαρτίου ορκίστηκε η προσωρινή κυβέρνηση Αλέξανδρου Οθωναίου. Ο Κονδύλης έστειλε τελεσίγραφο από τη Λάρισα ότι αν δεν δοθεί στον πλειοψηφίσαντα Τσαλδάρη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, θα κατέβει με όλες τις στρατιωτικές μονάδες και θα καταλάβει την Αθήνα.
Στις 8 Μαρτίου ο Δελαπατρίδης κατέλαβε το υπουργείο Προνοίας και εγκατέστησε δικτατορία, όπως θα διαβάσετε πιο κάτω. Τελικά, στις 10 Μαρτίου ορκίστηκε η κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη.
Στις 8 Μαρτίου, στις 11 το πρωί, ο Δελαπατρίδης ανέβηκε στον δεύτερο όροφο του υπουργείου Προνοίας, όπου βρίσκονταν τα γραφεία της Επιθεώρησης, και προχώρησε σε κατάληψη του υπουργείου. Αμέσως τέθηκαν στις διαταγές του όλοι οι υπάλληλοι και οι παρευρισκόμενοι επισκέπτες.
— Λόγο, αρχηγέ! του φώναζαν.
— Πρώτον σας ειδοποιώ ότι η κατάληψις του υπουργείου δεν γίνεται από εμένα, αλλά από τους Έλληνας Κυανολεύκους.
— Πού είναι; Να τους δούμε!
— Είναι εις τα ψυχιατρεία. Μάλιστα. Και επί τη ευκαιρία ας είπωμεν ολίγα τινά περί ψυχιατρείων.
Ο Δελαπατρίδης γνωστοποίησε ότι «κακή τη μοίρα» εγκλείστηκε για αρκετό διάστημα στο Δημόσιο Ψυχιατρείο, όπου είδε καλύτερα από κάθε άλλον την εγκατάλειψή του από το υπουργείο και κατηγόρησε τον διευθυντή της Υγιεινής για πλήρη παραμέληση των ζητημάτων υγιεινής του λαού χάριν κομματικών συμφερόντων.
— Οποία φρίκη, κύριοι! Τραγωδία που μόνον εάν εγκλεισθείτε εκεί θα την αντιληφθείτε. Αφήστε το τι γίνεται εξαιτίας των κομματικών συμφερόντων κι επιδιώξεων. Πλήρης βενιζελοκρατία και εκεί. Ας είναι, αυτά ανήκουν εις το παρελθόν.
— Και τώρα τι θα κάνουμε;
— Θα απολύσουμε τους αντιλαϊκούς υπαλλήλους του υπουργείου σας και θα εγκαταστήσουμε δικτατορία.
Κάθισε σ’ ένα γραφείο και με τη βοήθεια των υπαλλήλων συνέταξε ονομαστικό κατάλογο και τους απέλυσε όλους από υπουργό μέχρι καθαρίστριες. Πάνω στην ώρα κατέφθασαν οι κλητήρες του υπουργείου –τα «Δημοκρατικά Τάγματα» όπως τους απεκάλεσε– οι οποίοι τον ειδοποίησαν ότι πρέπει να αποχωρήσει.
— Σταθείτε, κραύγασε ο Δελαπατρίδης. Τι κάνετε; Με διώχνετε την πλέον κρίσιμον στιγμήν. Θα σας ομιλούσα για το δάνειο.
— Πες τα όλα για το δάνειο!
— Λοιπόν. Εξασφάλισα 50.000 λίρες δάνειο εκ μέρους του άγγλου πρωθυπουργού Μακντόναλντ. Θα σωθούμε. Αλλά…
— Τι συμβαίνει;
— Για να το μεταφέρουμε εδώ χρειάζονται εκατό δραχμές.
Αμέσως έγινε έρανος και μαζεύτηκε το κατοστάρικο.
— Και τώρα ας πηγαίνωμεν εις το υπουργείον των Οικονομικών δια το δάνειον, είπε ο Δελαπατρίδης. Έλυσε την κατάληψη του υπουργείου Προνοίας και κατευθύνθηκε προς το υπουργείο Οικονομικών για να εκδώσει τα απαραίτητα διατάγματα για τη σύναψη του δανείου επικεφαλής διαδήλωσης που κραύγαζε με ενθουσιασμό συνθήματα υπέρ του.
— Αρχηγέ, το υπουργείο του έρωτος τι θα γίνει;
— Προς το παρόν ας σκεφθούμε πρώτα το μάσημα και την πλήρωσιν της κοιλίας μας και ας αφήσωμεν την καρδίαν μας.
Η αστυνομία διέλυσε τη διαδήλωση και ο Δελαπατρίδης πριν πάει για φαγητό, επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη στους υπεύθυνους, συνέταξε τηλεγράφημα και πέρασε από τα γραφεία διάφορων εφημερίδων για να τους το γνωστοποιήσει.
«Προς τον στρατηγόν Κονδύλην
Επιτάξατε παν μέσον συγκοινωνίας, βαδίσατε προς Αθήνας. Ζήτω το Έθνος! Κάτω η τυραννίς!
Τηλέμαχος Αρμάνδος Δελαπατρίδης
ηγέτης Κυανολεύκων»
HELLAS SPECIAL 