Πριν τρυγηθούν τα σταφύλια, οι ταβερνιάρηδες είχαν τραβήξει το σώσμα και είχαν ξεκινήσει το καθάρισμα των βαρελιών. Μαζί μ’ αυτούς και οι μερακλήδες νοικοκυραίοι, που έβαζαν ένα-δυο βαρέλια κρασί στο κατώι για τις ανάγκες και τα ζέφκια της χρονιάς. Δρόμοι, πεζοδρόμια και αυλές γέμιζαν από άδεια κρασοβάρελα. Άντρες, γυναίκες και παιδιά, ταβερνιάρηδες και παραπαίδια ανασκουμπώνονταν για να τα καθαρίσουν.
Βαρελάδικο στην Πλάκα, στην οδό Αρείου Πάγου
Η Πλάκα και του Ψυρή, οι κρασογειτονιές της Αθήνας όπου κάθε δρόμος είχε την ταβέρνα του και κάθε στενό το ταβερνάκι του, για λίγες μέρες άλλαζαν όψη και οσμή. Κυριαρχούσε η μυρωδιά του ρετσινιού και ακούγονταν οι κρότοι από το ξεφούντωμα των βαρελιών.
Τις προάλλες μιλήσαμε για τον Άγιο Ασώματο στα Σκαλιά (ή πιο σωστά: στα Σκαλία), ένα εκκλησάκι στο Μοναστηράκι, που κατεδαφίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, και αναφέραμε ότι είναι ένα από τα 72 παμπάλαια εκκλησάκια της Αθήνας, που κατέστρεψαν μετά την απελευθέρωσή τους από τον τουρκικό ζυγό, οι ίδιοι οι Έλληνες.
Τα τελευταία εκατό χρόνια της τουρκοκρατίας η Αθήνα είχε εκατόν εβδομήντα οικοδομικά τετράγωνα και εκατόν τριάντα έξι εκκλησίες. Κάποιες από αυτές ήταν ωραία αρχιτεκτονικά δημιουργήματα της βυζαντινής εποχής των Αθηνών, οι περισσότερες όμως ήταν απλά και φτωχικά εκκλησάκια, χτισμένα κατά τους χρόνους της δουλείας, ανάλογα με την ψυχική και υλική κατάσταση των κατοίκων εκείνων των χρόνων. Ο Κώστας Μπίρης, που παραδίδει αυτές τις πληροφορίες, προσθέτει με συγκίνηση ότι οι εκκλησίες αυτές ήταν καντηλάκια, στα οποία έκαιγε χαμηλωμένη και ταπεινή η φλόγα της πίστης.
Οι Τούρκοι, ως δυνάστες μας επί τετρακόσια χρόνια, έχουν κατηγορηθεί για βαρβαρότητα ως προς τον τρόπο που αντιμετώπισαν το ζήτημα της θρησκείας των υπόδουλων. Το γεγονός όμως είναι πως επί τουρκοκρατίας η Αθήνα είχε εκατόν τριάντα έξι εκκλησίες. Ας δούμε πώς φέρθηκαν στις εκκλησίες αυτές οι ίδιοι οι Έλληνες μετά την απελευθέρωσή τους.
Όσοι αναζητούμε παλιές και ξεχασμένες γωνιές της Αθήνας έχουμε ακουστά την ταβέρνα του Γιαβρούμ, που βρισκόταν στου Ψυρή, στην παράξενη οδό Ωγύγου. Ανατρέχοντας σε παλιές πηγές είχα την τύχη να βρω κάποιες πληροφορίες για τον Γιαβρούμ και την ταβέρνα του. Επιτέλους! Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Huffington Post στις 26 Νοεμβρίου 2017.
Αν δεν κάτσεις στης ταβέρνας το σκαμνί, δεν ξέρεις πόσες γωνιές έχει ο κόσμος. Τούρκικη παροιμία
Η παλιά ταβέρνα, που ήταν σχολείο και καταφύγιο, αποθετήριο πόνου και χαράς, εδώ και χρόνια έχει εξαφανιστεί. Εξαφανίστηκε μαζί μ’ έναν ολόκληρο κόσμο για τον οποίο η χρονική ακρίβεια δεν ήταν αποφασιστικής σημασίας και που η καθημερινότητα δεν είχε ευκολίες, αλλά είχε ήρεμο ρυθμό.
Σήμερα σώζονται κάποιες ταβέρνες που αριθμούν κάμποσες δεκαετίες ζωής, διακρίνονται για την κουζίνα τους, αλλά οι δόξες των παλιών ημερών δύσκολα ανιχνεύονται.
Ταβέρνα σήμαινε βαρέλια, κρασί, τσούγκρισμα, μυρωδιά ρετσινιού, κνίσα, όργανα, μεράκι, συντροφικότητα, τραγούδι. «Στην ταβέρνα μαζί με το τραγούδι άκουγες και την ψυχή», είχε πει κάποιος παλιός μουσικός.
Γλέντι με λατέρνα και ντέφι σε παλιά αθηναϊκή ταβέρνα. Στον τοίχο τσότρες και πορτρέτα ηρώων της Επανάστασης, στο βάθος τα βαρέλια, η ψησταριά και η σούβλα με το κοκορέτσι και μπροστά ο μάγκας που χορεύει.
Η Πλάκα και του Ψυρή, οι δύο παλιότερες γειτονιές της Αθήνας, ήταν κρασογειτονιές. Κάθε στενό και ταβέρνα. Εκεί βρίσκονταν οι περισσότερες και παλιότερες ταβέρνες. Η πιο παλιά βρισκόταν στου Ψυρή. Ήταν η ταβέρνα του Γιαβρούμ.Διαβάστε τη συνέχεια
Μετά τους Βαλκανικούς και το Πρώτο Παγκόσμιο επικρατούσε μελαγχολία και κατήφεια. Η ανακωχή δεν έφερε πίσω ούτε το παλιό καρναβάλι ούτε την ευθυμία και το κέφι. Ο πόλεμος άφησε πολλή δυστυχία και φτώχεια. Από το 1920 και για μια δεκαετία δεν γινόταν καρναβάλι στην Αθήνα παρά μόνον αποκριάτικοι χοροί, που συνδύαζαν τη φιλανθρωπία με την ψυχαγωγία. Οι Αθηναίοι του μεσοπολέμου φορώντας φράκα και τουαλέτες το είχαν ρίξει στον χορό πάνω στα παρκέ και κόντευαν να ξεχάσουν τα γλέντια στους δρόμους και στις γειτονιές. Ώσπου το 1931 το Κομιτάτο της Αποκριάς είχε την ιδέα να αναβιώσει την παλιά αθηναϊκή αποκριά, όπως γιορταζόταν πριν έρθουν εξ Εσπερίας τα άρματα και οι μασκαράτες. Ας την παρακολουθήσουμε!
Στην Παλιά Αθήνα, στις γειτονιές του Ψυρή και της Πλάκας, ξαναζωντανεύει η αποκριά του παλιού καιρού με φουστανέλες, σουραύλια, πίπιζες, ζουνάρια και φέσια καπετανέικα, λυχνάρια αθηνέικα με τα πέντε φιτίλια, με στολισμένες ταβέρνες να συναγωνίζονται ποια θα είναι η καλύτερη, Συνεχίστε το διάβασμα
Στο κέντρο της Αθήνας, στη βουή της οδού Ευριπίδου, περνάει απαρατήρητο το εκκλησάκι του Άϊ-Γιάννη της Κολώνας. Η κολώνα είναι ένας αρχαίος κίονας με κορινθιακό κιονόκρανο. Βρίσκεται μέσα στο ιερό και διαπερνάει τη στέγη. Ουσιαστικά ο μικρός ναός είναι χτισμένος γύρω από τον κίονα –απομεινάρι κάποιου Ασκληπιείου, όπως φανερώνει η πίστη των ανθρώπων που επί αιώνες κατέφευγαν σε αυτό το σημείο για να βρουν τη γιατρειά τους. Συνεχίστε το διάβασμα
Η γειτονιά του Ψυρή είναι μια γειτονιά με αντιθέσεις όσον αφορά την αρχιτεκτονική της. Από τη μία τα πλούσια νεοκλασικά αρχοντικά ντόπιων και ξένων και από την άλλη φτωχόσπιτα που στέγαζαν τους παλιούς Αθηναίους, αλλά και άλλους που ήρθαν στην πρωτεύουσα αναζητώντας καλύτερη ζωή.
Αυτό που χαρακτηρίζει την περιοχή είναι ο λαϊκός κλασικισμός, ένας ρυθμός σε μικρές διαστάσεις με κέντρο την αυλή και προσόψεις στολισμένες με κεραμικές διακοσμήσεις, κιονόκρανα, ακροκέραμα, αγάλματα.
Ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτού του ρυθμού είναι το σπίτι με τις Καρυάτιδες που βρίσκεται στην οδό Ασωμάτων, αριθμός 45. Διαβάστε περισσότερα
HELLAS SPECIAL 